مرمت و حفظ آثار تاریخی از اهمیت زیادی برخوردار است . بسیاری از ساختمان‌ ها در برابر عوامل جوی ، حمله شیمیایی ، فلزات جاسازی شده ، واکنش مواد قلیایی ، آتش سوزی ، زمین لرزه و غیره  خسارت دیده و بعد از سالیان سال تخریب می‌ شوند . مرمت ، شاخه‌ای از هنر معماری بوده که براساس شناخت کامل بناهای تاریخی شروع به احیای فضاهای تاریخی می‌ نماید .

مرمت و حفظ آثار تاریخی

مرمت یا بازسازی بناهای تاریخی ( به انگلیسی : Building restoration ) شاخه‌ ای از هنر معماری است که بر پایه شناخت و مطالعه بناها و بافت‌ های تاریخی و آثار باستانی ، به احیا کردن فضا های تاریخی به لحاظ کالبدی ، ساختاری و عملکردی می‌ انجامد . این هنر که شاخه‌ ای آمیخته از دانش ، تکنولوژی ، مهندسی و هنر معماری می‌ باشد شامل شکل‌ ها و سطوح گوناگونی از پژوهش و تحقیق در باب هنر و معماری تاریخی است و در مقیاس‌ های گوناگونی می‌ توان آن را تعریف و معنا کرد . به دلیل آسیب هایی که به نما و داخل بناهای تاریخی در گذر زمان وارد شده ، برای حفظ بنا و با هدف برگرداندن آن به شرایط اولیه فرآیند مرمت و حفظ آثار تاریخی انجام می شود . در طی فرآیند مرمت ، بناهای تخریب شده ، تعمیر و یا بازسازی می شوند و برای آن ها از نو طراحی نما و داخلی صورت می گیرد . این آسیب ها ممکن است در گذر زمان به وجود آمده باشند و یا در اثر مداخله انسان . به دلیل رابطه ای که بین انسان و محیط در آن ها وجود داشته و نشان دهنده نحوه زندگی اجتماعی ساکنین آن شهر بوده است از ارزش بسیاری برخوردارند . اشیاء تاریخی ، تک بناها ، مجموعه ها ، محوطه ها و بافت های تاریخی نمونه هایی از این آثار ارزشمند هستند . توجه نکردن به حفظ این آثار ارزشمند و از بین رفتن آن ها می تواند به نابودی فرهنگ و هویت یک جامعه منجر شود . انجام بازسازی ساختمان می تواند ضمن حفظ نشانه های فرهنگی فضای مناسب و پایداری را برای ساختمان های مسکونی و بناهای سنتی و تاریخی ایجاد کند . با احیا و بازسازی و مرمت این آثار به ماندگاری و حفظ آن ها کمک می شود .

ابزارهای مورد نیاز برای بازسازی آثار تاریخی

تاریخچه مرمت به شکلی که امروزه وجود دارد ، از سال 1178 شمسی در اروپا اغاز شده است . اما تاریخچه هنر مرمت با معماری همیشه همراه و هم زمان بوده و درست از زمانی که یک بنا شکل می گرفت ، بحث مرمت بناهای دیگر نیز پیش می آمد . بنابراین ، بحث مرمت همیشه در ایران و کشور های دیگر وجود داشته و دارد . البته باید بگوییم که بدون شک برای انجام مرمت و حفظ آثار تاریخی به محصولات حفاظتی ساختمان و ابزارهایی نیاز داریم . برای مثال ابزارهای دستی مثل چکش‌ ها و سنگ‌ ها برای ترمیم سطوح فرسوده چوب یا سنگ استفاده می‌ شوند . ابزارهای برشی شامل انواع خرده‌ ای از چاقو ها برای ترمیم مواد چوبی یا معدنی استفاده می‌ شوند . ابزارهای سطح‌ دهی برای ترمیم و صیقل دادن سطوح آثار تاریخی به کار می‌ روند . ابزارهای فیزیکی مثل لیزرها و میکروسکوپ ها به ترتیب در ترمیم و تمیز کردن سطوح حساس و نفیس آثار تاریخی و برای بررسی دقیق تر و تشخیص خرابی‌ های ریز و جزئی از آثار تاریخی استفاده می‌ شوند . ابزارهای شیمیایی هم مثل چسب‌ ها و مواد روغنی برای ترمیم و تقویت ساختار‌های آسیب‌ دیده از مواد چوبی یا معدنی و مواد شستشو و تمیزکاری برای حذف آلودگی‌ ها و روسازی سطوح آثار تاریخی مورد استفاده قرار می‌ گیرند . در بازسازی و حفاظت آثار تاریخی ، مشارکت جامعه محلی و افراد علاقه‌ مند در مرمت و حفظ آثار تاریخی می‌ تواند به ارتقاء ارزش‌ های فرهنگی و اجتماعی کمک کند .